Ücretsiz İzne Ayrılan İşçilere Ödenecek Nakdi Ücret Desteği Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar Yayımlandı
Koronavirüs (Covid-19) salgınının sosyal ve ekonomik etkilerinin azaltılması amacıyla, 17.04.2020 tarihli Torba Kanun ile getirilen nakdi ücret desteğinin uygulanmasına usul ve esaslar yayımlandı.
Yazar: Av. Hatice Arabacı
Tarih: 23.04.2020
Nakdi Ücret Desteğinin Uygulaması Açısından Düzenleme Yapıldı
“7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılmasa Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” (“Torba Kanun”) 17.04.2020 tarih ve 31102 sayılı T.C. Resmî Gazete’de yayımlanmıştı. Bu kanun ile düzenlenen nakdi ücret desteğine ilişkin detaylar “4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun Geçici 24 Üncü Maddesi Kapsamında Yapılacak Nakdi Ücret Desteği Uygulamasına İlişkin Usul Ve Esaslar” ile düzenlendi.
Usul ve Esaslar, 17/4/2020 tarihi itibarıyla iş sözleşmesinin bulunduğu işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile 15/3/2020 tarihinden sonra iş sözleşmesi feshedilen ve işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçileri kapsamaktadır.
Nakdi Ücret Desteğine Başvuru Esasları İlan Edildi
17.04.2020 tarihli Torba Kanun ile ücretsiz izne ayrılan işçilere fondan nakdi ücret desteği sağlanacağı düzenlenmişti. “4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun Geçici 24 Üncü Maddesi Kapsamında Yapılacak Nakdi Ücret Desteği Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar”da işçilerin bu ödemeden nasıl yararlanacağı işverenlerin bu konuda sorumlulukları belirlendi.
17/4/2020 Tarihi İtibariyle Ücretsiz İzne Ayrılan İşçiler Açısından Nakdi Ücret Desteği
1. İşçinin aylık bildirimi nereden ve ne zamana dek yapılmalıdır?
Ücretsiz izne ayrılan işçilerin aylık bildirimleri, “https://uyg.sgk.gov.tr/IsverenSistemi” internet adresinden üzerinden yapılacaktır.
İşçinin aylık bildirimlerinin ücretsiz iznin verildiği ayı takip eden ayın 3’üne kadar işverenlerce yapılması gerekmektedir.
2. İşçinin eksik gün nedeni ne yapılmalıdır?
Ücretsiz izne ayrılan işçiler için eksik gün nedeninin, “28-Pandemi Ücretsiz İzin” olarak seçilmesi gerekmektedir.
3. Ev hizmetlerinde çalışan işçilerin bildirimleri nasıl yapılmalıdır?
5510 sayılı Kanunun Ek-9 uncu maddesi kapsamında ev hizmetlerinde ay içerisinde 10 günden fazla sigortalı çalıştıranlar ise bu durum değişikliğini, ücretsiz iznin verildiği ayın sonuna kadar aynı eksik gün koduyla Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine/Sosyal Güvenlik Merkezlerine bildirmeliler.
4. Kısa çalışma ödeneğine hak kazanamayan ve ücretsiz izne ayrılacak işçilerin bildirimleri nasıl yapılmalıdır?
Kısa çalışma ödeneğine hak kazanamayanlar için Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinde/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinde bildirilmiş olan “18-Kısa Çalışma Ödeneği” gerekçesinin ücretsiz iznin verildiği ayı takip eden ayın 3’üne kadar “28-Pandemi Ücretsiz İzin” olarak güncellenmesi ve işverenler tarafından birinci fıkrada belirtilen esaslar çerçevesinde ücretsiz izin başvurusunda bulunulması gerekmektedir.
Ayrıca 17/4/2020 tarihinden sonra ücretsiz izne ayrılmasına rağmen, Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinde/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinde “28-Pandemi Ücretsiz İzin” eksik gün nedeni yerine yanlışlıkla başka bir koddan bildirim yapanların, eksik gün kodunun değiştirilmesi için SGK’nın ilgili il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezine başvurmaları gerekir.
5. İşveren hangi bilgileri bildirmelidir?
İşveren, Nakdi Ücret Desteğinin uygulama süresi kapsamında, ilgili ayda işçinin ücretsiz izne ayrıldığı gün sayısını, işçinin TC Kimlik Numarasını, işçinin IBAN numarasını ve cep telefonu bilgilerini SGK başvuru ekranı üzerinden bildirmelidir.
15/3/2020 Tarihi Sonrası İş Sözleşmesi Feshedilen ve İşsizlik Ödeneğinden Yararlanamayan İşçiler Açısından Nakdi Ücret Desteği
1. İş sözleşmesi feshedilen ve işsizlik maaşı başvurusu yapan işçi nakdi ücret desteği başvurusunu nasıl yapmalıdır?
15/03/2020 tarihinden sonra iş sözleşmesi feshedilen ancak işsizlik ödeneği başvurusuna rağmen bu ödeneğe hak kazanamayan işsizlerin nakdi ücret desteği ödemeleri, ayrıca başvuru yapmalarına gerek bulunmaksızın İŞKUR tarafından re’sen gerçekleştirilir.
2. İş sözleşmesi feshedilen ve işsizlik maaşı başvurusu yapmamış işçi nakdi ücret desteği başvurusunu nasıl yapmalıdır?
15/03/2020 tarihinden sonra iş sözleşmesi feshedilen ancak işsizlik ödeneği başvurusunda bulunmayan işsizlerin nakdi ücret desteği ödemeleri, “https://esube.iskur.gov.tr/” internet adresinden veya e-Devletten işsizlik ödeneği başvurusunda bulunmaları üzerine İŞKUR tarafından gerçekleştirilir.
Nakdi Ücret Desteğinden Yararlanma Şartları
1. 17/4/2020 tarihi itibarıyla iş sözleşmesinin bulunduğu işveren tarafından ücretsiz izne ayrılmak,
2. Kısa çalışma ödeneğinden yararlanmamak,
3. Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak,
4. SGK’ya 01, 04, 05, 06, 12, 14, 20, 29, 32, 35, 39, 52, 53, 54 veya 55 nolu belge türlerinden bildirilmiş olmak,
5. İşveren tarafından gerekli bildirimlerin yapılmış olması şartlarını sağlayan işçiler nakdi ücret desteğinden yararlanabileceklerdir.
Nakdi Ücret Desteğinin Süresi
Cumhurbaşkanı tarafından 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak sürenin uzatılması halinde, nakdi ücret desteği de aynı süre için uzatılacaktır.
Kısa çalışma başvurusunda bulunulan işyerinde başvurunun kabul edilmesine karşın gerekli prim şartlarını sağlamadığı gerekçesiyle kısa çalışma ödeneğine hak kazanamayan işçiler, yukarıda sayılan koşulları taşımaları ve işverenleri tarafından ilgili dönem için eksik gün gerekçelerinin 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi kapsamında verilen ücretsiz izin olarak güncellenmesi halinde, ücretsiz izne ayrıldıkları süre kadar nakdi ücret desteğine hak kazanır.
15/03/2020 tarihinden sonra iş sözleşmesi feshedilen ancak işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçiler, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamaları kaydıyla, fesih yapılamayacak 3 aylık süreyi geçmemek üzere, işsiz kaldıkları süre kadar nakdi ücret desteğine hak kazanır.
Daha önce hak ettiği işsizlik ödeneği süresini dolduruncaya kadar işsizlik ödeneği tekrar başlatılanlar, 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere, ödemenin bittiği tarihten itibaren nakdi ücret desteğine hak kazanır.
Nakdi Ücret Desteğinin Tutarı
Nakdi ücret desteğini hak eden her bir kişi için yapılacak ödeme, 39,24 Türk Lirası olarak belirlenmiştir. Desteğin aylık miktarı, ödemeye hak kazanılan gün sayısı çarpımı sonucu elde edilen tutara tekabül eder.
Hesaplanan ödeme tutarından yalnızca damga vergisi kesilecektir.
Nakdi ücret desteği, bir ay içerisinde en çok 30 gün olmak üzere ödeme kanalları yoluyla işçinin kendisine ödenir.
İşçilerin genel sağlık sigortası primleri de yine fondan karşılanacaktır. İşçiler bu dönemde sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edebileceklerdir.
Ücretsiz İzinde İşçi Çalıştırmanın Cezası
Ücretsiz izne ayrılan ve nakdi destekten yararlanan çalışanların fiilen çalıştırıldığının tespiti halinde, çalıştırılan her işçi ve çalışılan her ay için ayrı ayrı olmak üzere asgari ücret üzerinden idari para cezası uygulanacaktır.
Nakdi ücret desteğinden yararlanılan dönemde, aynı veya başka bir işyerinde işe başlanması ve/veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı alınmaya başlanması halinde nakdi ücret desteği kesilecektir.
Fazla ve yersiz ödemeye sebep işverenlerden, ödenen nakdi ücret desteği, ödeme tarihinden itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte tahsil edilecektir.
Düzeltme ve güncelleme bildirimleri nedeniyle oluşan fazla ve yersiz ödemeler, işçinin takip eden ay için yapılacak nakdi ücret desteği ödemesinden mahsup edilir.
4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi kapsamında fesih işleminin yapılamayacağı dönemi izleyen ayın sonuna kadar mahsuba yeter veya hiç nakdi ücret desteği alamayacak kişi bakımından ortaya çıkan fazla ve yersiz ödemeler, işverenden genel hükümlere göre İŞKUR tarafından tahsil edilir.
Yukarıdaki metin bilgilendirme amaçlı olup, hukuki tavsiye niteliğinde değildir.
