Rekabet Kurulu’ndan Zi̇nci̇r Marketlere Rekor Ceza
Rekabet Kurulu (“Kurul”) tarafından perakende, gıda ve temizlik ürünleri ticareti ile iştigal eden zincir marketler ile bunların tedarikçileri konumunda olan üretici ve toptancı seviyesindeki teşebbüsler ve 1 (bir) dernek hakkında yürütülen soruşturması tamamlandı.
Yazar: Av. Zeynep Özkaya, Stj. Av. Sümeyye F. Vızlı
Tarih: 05.11.2021
Kurul, COVID-19 salgını sürecinde, perakende gıda ve temizlik ürünleri ticareti ile iştigal eden zincir marketler ile bunların tedarikçileri konumunda olan üretici ve toptancı seviyesindeki teşebbüslerin fiyatlama davranışlarının incelenmesine yönelik olarak yürütülen soruşturma sonucunda nihai kararını verdi. Kurul, aşağıda adı geçen teşebbüslere 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“Kanun”) 4. maddesini ihlal ettikleri gerekçesiyle toplam 2.671.434.094,38 TL idari para cezası verdi.
1. 4054 sayılı Kanun madde 4’ü ihlal ettiği tespit edilen teşebbüsler:
BİM Birleşik Mağazalar A.Ş.,
CarrefourSA Carrefour Sabancı Ticaret Merkezi A.Ş.,
Migros Ticaret A.Ş.,
Savola Gıda San. ve Tic. A.Ş.,
ŞOK Marketler Ticaret A.Ş. ve
Yeni Mağazacılık A.Ş. (A 101)
Soruşturma kapsamında aralarında kozmetik zincirlerinin de bulunduğu 23 şirkete ve Gıda Perakendecileri Derneği’ne ise idari para cezası uygulanmasına yer olmadığını bildirdi.
2. Zincir marketler topla-dağıt (hub-and-spoke) özelliği sergileyen kartel niteliğindeki anlaşma veya uyumlu eylemler yoluyla Kanunun 4.maddesini ihlal etmişlerdir.
Kanunun 4.maddesi uyarınca, belirli bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar, uyumlu eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri hukuka aykırı ve yasaktır.
Kurul kararında, idari para cezası verilen zincir marketlerin kendi aralarında doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla dolaylı temaslar yoluyla fiyatların ve fiyat geçişlerinin koordinasyonunun sağlandığının tespit edildiğini bildirdi.
Doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla geleceğe dönük fiyatlar, fiyat geçiş tarihleri, dönemsel aktiviteler ve kampanyalar gibi rekabete hassas bilgilerin paylaşıldığı ve fiyat indirimine giden veya Pazar genelinde fiyatların arttığı dönemde henüz fiyat artışı yapmayan teşebbüslerin fiyatlarına tedarikçiler aracılığıyla müdahale edildiği, bu yol ile fiyatların tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığı belirtildi.
Rakip fiyatların yükselmemesi halinde ise, ürün ve/veya bölge özelinde hayata geçirilen fiyat indirimleri ve/veya tedarikçiye iade faturası kesmek gibi cezalandırma stratejileri yoluyla teşebbüsler arasındaki danışıklılığa uyumun sürekli olarak gözetildiği; böylelikle adı geçen teşebbüslerin satışa sundukları pek çok ürünün perakende satış fiyatlarının tespiti amacına sahip topla-dağıt (hub and spoke) özelliği de sergileyen kartel niteliğindeki anlaşma veya uyumlu eylemler yoluyla Kanunun 4.maddesini ihlal ettiği sonucuna ulaşıldı.
3. Zincir marketler ile birlikte sağlayıcı/ tedarikçi konumunda olan Savola Gıda, perakende seviyesinde faaliyet gösteren teşebbüslerin yeniden satış fiyatlarını belirlemek suretiyle Kanunun 4.maddesini ihlal etmiştir.
Savola Gıda, kendi ürünleri bakımından söz konusu perakendeciler arasında raf fiyatları ve fiyat geçişleri konusunda danışıklılığın/koordinasyonun sağlanması ve bu danışıklılığın sürdürülmesi, yine bu çerçevede perakendecilerin geleceğe dönük fiyatları ve fiyat geçiş tarihleri gibi rekabete hassas bilgilerin paylaşımına aracılık etmesi yönüyle açıkça perakende satış fiyatlarının tespiti amacına sahip topla-dağıt (hub and spoke) kartel görünümünde ortaya çıkan anlaşmalar veya uyumlu eylemler yoluyla 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiğine ve bu ihlal nedeniyle perakendeciler ile birlikte ve eşit derecede sorumlu olduğuna karar verilmiştir.
4. Karara Karşı Dava
CarrefourSA, Şok Marketler, Migros ve BİM, Rekabet Kurulu tarafından verilen idari para cezasının iptali için idari yargı yoluna başvuracaklarını açıkladılar.
SONUÇ: Rekabet Kurulu, bahsedilen karar ile zincir marketlere ve tedarikçilerine topla-dağıt (hub and spoke) kartel görünümünde ortaya çıkan anlaşmalar veya uyumlu eylemler yoluyla ilgili teşebbüslerce Kanunun 4. maddesinin ihlal edildiği gerekçesiyle toplam 2,6 milyar TL’yi aşan tarihin en yüksek idari para cezasına hükmetmiştir.
Yukarıdaki metin bilgilendirme amaçlı olup, hukuki tavsiye niteliğinde değildir.
