Menkul Satış Sözleşmelerine Dövizle Ödeme Yasağı Getirildi
Türkiye’de yerleşik kişiler arasında akdedilecek menkul satış sözleşmelerinde ödeme yükümlülüklerinin döviz üzerinden yerine getirilmesi yasaklandı.
Yazar: Av. Gökçe Ayteş, Av. Gonca Deveci
Tarih: 05.05.2022
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin 2008-32/34 No’lu Tebliğ’de (“Tebliğ“) yapılan ve 19 Nisan 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe giren değişiklik ile birlikte Türkiye’de yerleşik kişiler arasında akdedilecek menkul satış sözleşmelerinde ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesinin zorunlu tutulması ile birlikte dövizle işlem yasağının kapsamı genişletildi.
Değişikliğin Kapsamı
Tebliğ’de yapılan değişiklikten önce Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündü. Yapılan değişiklik ile birlikte, Türkiye’de yerleşik kişiler arasında yapılacak taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması halinde sözleşme konusu ödeme yükümlülüklerinin Türk Lirası cinsinden yerine getirilmesinin ve kabul edilmesinin zorunlu olduğu düzenlendi.
Bu kapsamda Tebliğ, taşıt satış sözleşmelerinin mevcut durumunu değiştirmedi. Nitekim, Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri taşıt satış sözleşmelerinde sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün değildir.
Kamu kurum ve kuruluşları ile Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketleri, menkul satış sözleşmelerindeki ödeme yükümlülüklerinin Türk Lirası ile ödeme ve kabul etme zorunluluğundan muaf tutuldu.
Uygulama Esasları
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın (“Bakanlık”) 21 Nisan 2022 tarihli duyurusu ile Tebliğ’de yapılan değişikliklere ilişkin uygulama esasları açıklanmıştır. Buna göre;
Tebliğ’de geçen "menkul" ibaresi gayrimenkul tanımına girmeyen her türlü mal ve eşyayı kapsamaktadır.
19.04.2022 tarihinden önce Taraflar arasında imzalanan sözleşmelerde 19.04.2022 tarihinden önce dolaşıma girmiş olan döviz cinsinden kıymetli evraklar söz konusu yasak kapsamında sayılmayacak ancak bu tarihten sonra düzenlenen kıymetli evraklar, ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde kullanılamayacak.
19.04.2022 tarihinden önce düzenlenmiş faturalarda ödeme yükümlülükleri, Türk parası cinsinden yerine getirilebilecektir.
Borsa İstanbul A.Ş. Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası’nda döviz cinsinden gerçekleştirilen kıymetli maden ve kıymetli taş alım satım işlemleri ile bu işlemlerin takası kapsamındaki ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden belirlenebilecektir.
4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında gerçekleştirilen işlemlere ilişkin olarak yapılan sözleşmeler ile Sermaye Piyasası Kanunu ve ilgili düzenlemeler çerçevesinde sermaye piyasası araçlarının döviz cinsinden oluşturulması, ihracı, alım satımı değişiklik kapsamında olmayıp döviz cinsinden kararlaştırılabilecektir.
Tebliğin diğer maddelerinde düzenlenen sözleşme türlerine ilişkin herhangi bir değişiklik yapılmamış olup mevcut istisnalar da geçerliliğini koruyacaktır.
SONUÇ: Söz konusu değişikliğin yürürlüğe girdiği 19 Nisan 2022 tarihi itibariyle menkul satış sözleşmelerinde ödeme yükümlülükleri, yalnızca Türk parası cinsinden yerine getirilecektir. Bununla birlikte, Tebliğ’de veya Bakanlık duyurusunda ödemelerin hangi kur üzerinden yapılacağına ilişkin bir düzenleme olmadığından çıkabilecek ihtilafları engelleyebilmek adına tarafların sözleşme kapsamında esas alınacak kuru ve kurun sabitlemek için esas alınacak tarihi kararlaştırmasını öneririz.
Yukarıdaki metin bilgilendirme amaçlı olup, hukuki tavsiye niteliğinde değildir.
