İthal Otomobil Mağdurları Devletten Tazminat Alabilecek
Geçtiğimiz yıllarda binlerce lüks otomobile ithalatlarında usulsüzlük yapıldığı gerekçesiyle el konulmuş, ithalatçılar hakkında ceza davaları açılmıştı. Bu durumdan habersiz olup bu otomobilleri sonradan satın alan kişiler ise, otomobillerine el konulmasından dolayı zor durumda kalmışlardı. Danıştay, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın bu otomobillerin sahiplerine tazminat ödemesi gerektiğine hükmetti. Dolayısıyla el konulan otomobillerin sahipleri, devlete tazminat davası açabilecek.
Yazar: Av. Haşmet Ozan Güner
Tarih: 01.10.2016
Lüks otomobillere neden el konulmuştu?
Son yıllarda çeşitli ithalatçılar tarafından ithal edilen birçok lüks otomobilin gümrük vergilerinin çeşitli yöntemlerle düşük ödenerek devletin ciddi tutarlarda zarara uğratıldığı iddiasıyla Cumhuriyet Savcılıkları tarafından cezai soruşturmalar başlatılmıştı. Bu davalar kapsamında birçok kişinin nitelikli dolandırıcılık, özel belgede sahtecilik ve gümrük kaçakçılığı gibi suçlardan yargılanmasına devam ediliyor.
İthalatçılar, bu otomobilleri konudan habersiz kişilere satmıştı, hatta bazı otomobiller defalarca el değiştirmişti. Mahkemeler ve gümrük idareleri ise bu otomobillere el koymuş, dolayısıyla durumdan habersizce bu otomobilleri satın alan kişiler yüzbinlerce liraya aldıkları otomobilleri hiçbir suçları olmamasına rağmen devlete teslim etmek zorunda kalmıştı. El koyma kararları; Türk Ceza Kanunu’nun 54. Ve 55. maddelerine ve Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 16. Maddesine dayanıyordu.
Otomobiller artık sahibine iade edilmiyor
Bazı mahkemeler otomobilleri kullanıcılara iade etti ancak trafik kayıtlarına “devredilemez, satılamaz” şerhi koydu. Bu şekilde bazı kullanıcılar, satma hakları kısıtlansa da, otomobillerine tekrar kavuştular.
Bu çözüm hakkaniyetli görünse de, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 16. maddesine aykırı olduğu ileri sürüldü. Çünkü bu madde, suçun konusunu oluşturan eşyanın (yani otomobilin) müsadere edilebileceği hallerde sahibine iadesini yasaklıyor.
Otomobilin iyiniyetli sahibine iadesinin yukarıda bahsi geçen hükme aykırı olduğu görüşündeki mahkemeler ise iade taleplerini reddetti. Ancak Gebze 1. Ağır Ceza Mahkemesi, iadeyi yasaklayan bu kanun hükmünün Anayasa’nın 35. maddesinde düzenlenen mülkiyet hakkına aykırı olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesine başvurdu ve kanunun ilgili maddesinin iptalini talep etti. Anayasa Mahkemesi ise üç üyesinin aksi fikirde olmasına rağmen kanun hükmünü Anayasa’ya uygun buldu ve iptal talebini reddetti (Anayasa Mahkemesi’nin 2014/148 Esas ve 10.09.2015 tarihli kararı). Dolayısıyla otomobillerin iyiniyetli sahiplerine iadesinin yolu kapandı.
Otomobillerin sahipleri, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ndan tazminat alabilecek
Otomobiline el konulan bazı vatandaşlar ise Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na karşı tazminat davası açtı. Tazminat davalarının temel gerekçesi, otomobillerin düşük gümrük vergisi ödenerek yurda sokulmasından devletin de sorumlu olduğu ve dolayısıyla devletin iyi niyetli otomobil sahiplerinin zararını ödemesi gerektiğiydi.
Bu davalardan birine bakan İzmir 2. İdare Mahkemesi tazminat talebini kabul etti. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın temyiz ettiği dosya Danıştay’a taşındı. Danıştay ise temyiz taleplerini reddederek İzmir 2. İdare Mahkemesi’nin kararını onadı.
Dolayısıyla, gümrük vergileri düşük ödendiği gerekçesiyle el konulan otomobillerin iyi niyetli sahipleri, uğradıkları zararın tazminini Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ndan mahkeme yoluyla talep edebilecek.
SONUÇ: İthalatta usulsüzlük yapıldığı gerekçesiyle el konulan ithalatçıdan sonraki sahipleri, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na tazminat davası açarak otomobillerinin değerini devletten talep edebilecek.
Yukarıdaki metin bilgilendirme amaçlı olup, hukuki tavsiye niteliğinde değildir.
